Żeliwo od wieków stanowi jeden z priorytetowych materiałów stosowanych w przemyśle, a jego właściwości mechaniczne sprawiają, że jest dzisiejsze w wielu gałęziach produkcji. Charakteryzuje się wysoką wytrzymałością na ściskanie a także odpornością na ścieranie, co pozwala na wykonywanie elementów wymagających wielkiej trwałości. Wytwarzanie elementów żeliwnych obejmuje procesy odlewania, które umożliwiają pozyskanie nieprostych kształtów i struktur, oraz możliwość tworzenia wyrobów o różnej grubości ścian i odpowiednich właściwościach użytkowych.
W współzależności od rodzaju żeliwa, może ono posiadać różne cechy, np żeliwo szare jest stosunkowo łatwe w obróbce, jednak żeliwo sferoidalne cechuje się większą udarnością i elastycznością, co wpływa na zakres zastosowań w przemyśle maszynowym i budowlanym.
W przemyśle motoryzacyjnym i maszynowym elementy z żeliwa znajdują zastosowanie w konstrukcjach silników, wałów, korpusów maszyn czy bloków silnikowych. Dzięki stabilności wymiarowej żeliwo umożliwia na produkcję części, które zachowują swoje parametry wręcz przy dużych obciążeniach termicznych i mechanicznych. Odporność żeliwa na wysokie temperatury powoduje, że jest ono stosowane w układach hamulcowych, elementach pieców przemysłowych a także w częściach sprzętu transportowego. W budownictwie żeliwo wykorzystywane jest do produkcji rur kanalizacyjnych, odlewów dekoracyjnych a także elementów nośnych, a jego właściwości antykorozyjne, w szczególności w połączeniu z odpowiednimi powłokami ochronnymi, umożliwiają długotrwałe wykorzystywanie w niełatwych warunkach atmosferycznych.
Różnorodność zastosowań żeliwa wynika również z sposobów jego modyfikowania poprzez dodatek różnych pierwiastków stopowych, co pozwala na uzyskanie materiałów o konkretnych parametrach wytrzymałościowych i technologicznych. Odlewy żeliwne mogą być wyposażone w struktury krystaliczne i powierzchnie dostosowane do potrzeb konkretnego użycia, np elementy o wysokiej twardości powierzchniowej stosowane są w maszynach przemysłowych, jednak żeliwo o większej elastyczności sprawdza się w częściach poddawanych wibracjom i obciążeniom dynamicznym. Procesy obróbki mechanicznej, frezowania czy toczenia elementów z żeliwa pozwalają na zyskanie dokładnych wymiarów i implementację części do systemów mechanicznych, w których mają funkcjonować.
Oprócz przemysłowych zastosowań żeliwo znajduje też miejsce w normalnym życiu, przykładowo w produkcji naczyń kuchennych, elementów grzewczych czy ozdobnych szczegółów architektonicznych. Dzięki odporności na wysoką temperaturę i możliwość zachowania stabilności kształtu w trakcie eksploatacji, żeliwo jest materiałem wykorzystywanym zarówno w urządzeniach grzewczych, jak i w konstrukcjach wymagających estetyki połączonej z funkcjonalnością. Warto też zauważyć, że elementy żeliwne mogą być niejednokrotnie przetapiane i poddawane recyklingowi, co zwiększa ich znaczenie z perspektywy zrównoważonego rozwoju i gospodarki materiałowej. Różnorodność właściwości oraz szeroki zakres zastosowań sprawiają, że żeliwo pozostaje jednym z podstawowych materiałów używanych w różnych dziedzinach przemysłu i normalnego życia.
Zobacz więcej: palenisko ogrodowe zeliwne.